Планкнинг квант назарияси
XIX аср охирига қадар Ньютон назарияси илмий дунёқарашда ҳукмронлик қиларди. Бироқ, XX аср бошига келиб физиклар атом даражасида классик механика қонунларини қўллаб бўлмаслигини аниқладилар. 1900 йил 14 декабрда Макс Планк илгари сурган гипотеза иссиқлик тарқалишида энергия узлуксиз эмас, балки алоҳида квантлар (порциялар) билан чиқарилиши ва ютилиши ғояси илгари сурди. Ҳар бир шундай порция-квант тарқатиш частотасига пропорционал энергияга эга. Планк, шунингдек, “Планк узлуксизлиги” номи билан машҳур пропорционаллик коэффициентини ишлаб чиқди. Ушбу гипотеза асосида у тана ҳарорати ва ушбу тана чиқарадиган нурланиш ўртасидаги нисбатнинг назарий хулосасини – Планк формуласини таклиф этди. Планк гипотезасининг муваффақияти классик физика қонунларини атомлар ёки электронлар каби кичик зарраларга, шунингдек ёруғлик ва модда ўзаро таъсири ҳодисаларига қўллаб бўлмайди, деган фикр туғилишига сабаб бўлади. Унинг тадқиқотлари кейинчалик Альберт Эйнштейнга ёруғлик энергиянинг дискрет квантлари ёки фотонлар кўринишида мавжуд эканлигини аниқлашда ёрдам берди. Планк назарияси квант механикаси туғилиши лаҳзаси бўлди.
Инсон қон гуруҳининг кашф этилиши
Фақат 1900 йилга келиб Вена университетидан Карл Ландштейнер нега айрим қон қуйишлар муваффақиятли чиққану, бошқалари ўлимга олиб келганлигининг сабабини аниқлади. Ландштейнер ўз ходимларининг ҳар биридан қон олиб, улардаги эритроцитлар ва зардобни аралаштириш орқали қон гуруҳлари тизимини кашф этди. У бир тоифа одамлар қонларининг зардоби бошқа одамларнинг эритроцитларини агглютинациялашини кўрсатди.  Агглютинациянинг сабаби иммунологик реакция бўлиб, унда реципиентнинг иммун тизими донор қони ҳужайраларига қарши антитела ишлаб чиқади ва уларни бегона ҳамда хатарли санайди.
Бу иммун муносабатга турли одамлар қонида эритроцитлар юзасида жойлашган муайян антигенлар бир-биридан фарқ қилиши мумкинлиги сабаб бўлади. Ушбу синовларда Ландштейнер уч қон турини ажратди, улар қуйидагича номланди: А – 2- гуруҳ, В – 3- гуруҳ ва 0 – биринчи гуруҳ. Тўртинчи (АВ) қон гуруҳи анча кам учрайди ва бошқаларидан бир йилдан кейин аниқланган. Бу кашфиёт илк мваффақиятли қон қуйиш амалиёти учун асос бўлганди.

Нисбийликнинг махсус ва умумий назариялари
Агар сиз мотоциклда ўтириб тўппончадан ўқ узсангиз, йўлга нисбатан ўқнинг нисбий тезлиги унинг ўз тезлиги ва мотоциклнинг тезлиги йиғиндисига тенг бўлади. Бу ёруғлик тезлигини ўлчашдан бошқа барча ҳолатлар учун тўғри. Агар мотоцикл деярли ёруғлик тезлигида кетаётган бўлса ва лазер нури билан ёритса, сиз эса унинг тезлигини йўл четида туриб ўлчаётган бўлсангиз,  сиз учун ёруғлик нурининг тезлиги мотоцикл тезлигига тенг бўлади. Аммо мотоциклга нисбатан ёруғлик олдинга учиб кетади. Бошқача айтганда, мотоциклга нисбатан ва йўл четига нисбатан ёруғлик нурининг траекторияси ҳам, унинг узунлиги ҳам турлича бўлади, демак, вақт давомийлиги ҳам ўзгача бўлиб туюлади. Бу ҳодиса вақтнинг секинлашуви деб аталади. Натижада, битта вазиятнинг ўзи турли нуқтаи назарлардан мутлақо турлича бўлиб кўриниши мумкин. Альберт Эйнштейн 1905 йилда ўз назариясида фараз қилиб айтганки, физика қонунлари барча инерциал ҳисоблаш тизимларида бир хил, ёруғлик тезлиги эса барча инерциал ҳисоблаш тизимларида доимийдир. Шу тариқа, тезлик ортгани сари жисм массаси ортиб борар экан, массага эга бирорта ҳам жисм ёруғлик тезлигига эриша олмайди, чунки бу ҳолда чексиз массага эга жисмнинг тезлашиши чексиз миқдорда энергияни тақозо қилади. Мана шу умумий нисбийлик назариясига асос бўлди, у гравитацион ва инерциал кучлар бир хил табиатга эга эканлигини қоида ўлароқ кўзда тутади.
Атом ядросининг кашф этилиши
Атом ядроси Эрнест Резерфорд томонидан кашф этилган бўлиб, у 1908 ва 1913 йиллар орасида Ганс Гейгер ва Эрнест Марсден томонидан Резерфорднинг ўзи раҳбарлигида ўтказилган тажрибаларга асосланган атомнинг янги моделини таклиф этди. Резерфорд Гейгер ва Марсденнинг α-зарраларнинг юпқа тилла фольгада тарқалиши бўйича ишлари натижаларини таҳлил қилди ва кутилмаганда, α-зарраларнинг озгина қисми 90°дан каттароқ бурчакда четланишини аниқлади. Бу натижа ўша пайтда ҳукмрон бўлган Томсон атом моделига зид келарди (унга кўра атом R ≈ 10-8 см радиусга эга сфера ичида баробар тақсимланган манфий зарядланган электронлардан ва ўшанга тенг миқдорда мусбат электрдан иборат саналган). Тажрибалар натижаларига таяниб, олимлар ҳар бир атом ядрога эга, унда унинг барча мусбат заряди ва массасининг аксар қисми жамланган, деган хулосага келдилар. Атомнинг бундай қурилишида альфа- ва бета-зарралар, атом марказига яқин масофадан ўтганда, катта четланишни бошдан кечирадилар, ҳолбуки бундай четланиш эҳтимоли жуда кам. 1911 йилда у атомнинг янги моделини таклиф қилди, у ўша кундан бошлаб барча замонавий назарияларнинг асоси бўлиб келмоқда.

Инсулин ихтироси
Диабет алоҳида тиббий касаллик саналишига анча бўлган эса-да, унинг сабаблари ХХ асрга қадар сир бўлиб келган. 1920- йилларда, диабет ҳали ҳам ўлимга олиб борувчи касаллик саналганда, олимлар уни даволашнинг ягона йўли парҳез деб ҳисоблардилар, у бемор ҳаётини бир йилга узайтирарди. 1889 йилда немис олими Оскар Минковский, итнинг ошқозон ости безини олиб ташлаб, кейинчалик жониворда диабет юзага келганлигини аниқлади. Бу воқеа организмга қондаги қандни тўғри ишлатиш имконини берувчи ошқозон ости безида ишлаб чиқариладиган антидиабетик омил мавжудлигининг илк намойиши бўлди. Ушбу фактор инсулин деб аталди ва уни амалиётда ажратиб олиш 1921 йилда Торонто университети олимлари жамоаси томонидан амалга оширилди. Олимлар итлардаги ошқозон ости бези кириш оқимларини секинлаштириб, безда панкеретик шира ажралишига тўсқинлик қилдилар. Бир неча ҳафтадан кейин, ташқи секретор ҳужайралари ҳалок бўлгач, минглаб оролчалар тирик қолди ва улардан ошқозон ости бези олиб ташланган итларда қон миқдорини ишонарли камайтирувчи оқсилларни ажратиб олинди. 1922 йилда диабетдан азият кўрадиган 14 ёшли ўсмирга биринчи инсулин инъекцияси киритилди.

Пенициллиннинг кашф этилиши
1928 йилда Александр Флеминг – шотландиялик шифокор олим оддий стафилакокк бактериялари иштирокида тажрибалар сериясини бошлади. Таътил даврида лабораторияни тарк этган олим бир нечта эмланган намуналарни ўз столида қолдиради. Ишга қайтганда, Флеминг ўзи стафилакокк бактерияларини етиштираётган, усти очиқ Петри чашкаларидан бирида моғор ҳосил бўлганлигини кўради. Шунингдек, у бевосита моғор колониясининг атрофидаги бактериялар ҳалок бўлганлигини пайқайди – буни моғор атрофидаги агарли гелни эритиш ва тозалаш исботлайди. У моғорни ажратиб, Penicillium оиласига мансублигини белгилашга муваффақ бўлади. Бу моғор скарлатина, пневмония, гонорея, менингит ва дифтерия каби касалликларни уйғотувчи барча патогенларга қарши самарали эканлигини аниқлайди. Бироқ, бактерияларни моғорнинг ўзи эмас, балки ундан чиққан шира ҳалок қилганди. Бу ширани Флеимнг пенициллин деб атайди. Пенициллинни катта миқдорда ажратиб олиш мураккаб вазифа бўлди ва уни фақат 12 йилдан кейин олимлар Хоуард Флори ва Эрнст Чейн уддалай олишди.

Сунъий уруғлантириш 
2018 йил маълумотларига кўра, экстракорпорал уруғлантириш (ЭКУ) ва бепуштликни даволашнинг бошқа илғор услублари натижасида туғилган чақалоқларнинг умумий сони “8 миллиондан зиёд”ни ташкил қилади. Бироқ, 1978 йилда ЭКУ ниҳоятда тажрибавий характерга эга эди. Роберт Жеффри Эдвардс ва Патрик Степто 1960- йилларда Буюк Британияда ҳамкорликда иш бошладилар. Улар болали бўлишда муаммоларга эга жуфтликларга она тухумҳужайрасини олиб ва уруғлантирилиши билан бачадонга қайтариш орқали ёрдам бериш мумкин деб ҳисоблардилар. Ўтказилаётган тадқиқотларнинг ахлоққа зидлиги ва маънавиятсизлигида айблангандан кейин, олимлар Олдхэмда ўз базаларига асос солдилар, тажрибавий даволашга ўз ихтиёри билан рози бўлган аёллар эса, етарлича топилди. Натижада, 1978 йилда Луиз Браун – ЭКУ ёрдамида уруғлантирилган илк одам дунёга келди.