Эсда қоларли 2020-йил поёнига етмоқда, юқори волатиллик даври бошланяпти. Ушбу мақолада қандай савдо қилиш, нимага пул тикиш ва бозорда қандай йўл тутиш кераклиги ҳақида сўзлаймиз.
NASDAQ бир неча ойдан бери бозорни технологик компаниялар туфайли ушлаб турди, улар масофавий иш ва ялпи ўзини ўзи иҳоталаш оқибатида гуллаб-яшнади. Аммо яқинда, чекловлар бекор қилингани туфайли, иқтисодиёт кескин бурилиш ясади ва бу йирик ҳамда кичик капитализация индекслари ўсишига сабаб бўлди.
Russell 2000 кичик капитализация индекси учун бу катта сакраш – у ноябрнинг ўзида 20,5%га ўсди, яна ҳам ўсишига эса, ҳеч нарса тўсқинлик қилмйди. Рейтингнинг қолган ўринларида ноябрда 13,4%га ўсган Dow Jones Industrial Average, 11,2%лик ўсиш билан S&P-500 ва 10.3%га ўсган NASDAQ бормоқда.
Бу ноябрь муваффақиятли бўлиши олдиндан маълум эди – у заиф октябрь ва сентябрь кетидан дарҳол келади. Айнан шундай манзарани биз S&P-500нинг янгиланган графигида кўришимиз мумкин. У ерда вазият 50- ва 80- йиллар билан солиштирилади. Октябрь ойидаги сустлашиш сентябрникига қараганда камроқ бўлди, лекин у ўсиб бориш тренди учун қўллаб-қувватлаш чизиғини ҳосил қилади.
Бу ерда биз дилеммага дуч келамиз: одатда декабрнинг иккинчи ярми биринчисига қараганда муваффақиятлироқ бўлади. Бу даврда кичик капитализация акциялари йирик капитализация акцияларидан устун бўла бошлайди аммо Russell 2000 ўзининг ноябрдаги рекордини янгилай оладими, йўқми – номаълум.
Шубҳасиз, йил буқа мавсуми билан якун топади: вакцина, президентликнинг Байденга тинч йўл билан ўтиши, шунингдек унинг янги маъмурияти каби хушхабарлар бозордаги ҳолатни яхшилайди. Шунингдек, ҳамма иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш чораларини кутмоқда.
Айрим мамлакатларда касалланишнинг иккинчи тўлқини бошланган бўлса ҳам, бозор барқарор қолмоқда – вирусга қарши курашишда ва локдаунлар ҳамда иқтисодий қийинчиликларни енгиб ўтишда дадиллик кучаймоқда.
Кескин тушишни кутмаслик керак – у камдан-кам рўй беради лекин куздаги яхши рақамлар туфайли декабрда сусайиш кузатилиши мумкин. Бироқ, бу ўринда сайлов билан боғлиқ вазият ишга тушади. Сайлов ўтадиган йиллар статистикада алоҳида ҳисобланади ва бу борада биз шундай манзарага эга бўламиз:
Барча индекслар учун декабрь муваффақиятлилик бўйича топ-5га киради. Russell 2000 учун бу энг муваффақиятли ойлардан бири: 3%лик ўртача ўсиш 1950 йилдан буён 9 марта кузатилди, бир марта 1980 йилда базавий ставка 21,5%ни ташкил қилди.
Йилнинг охирги ойи муҳим аҳамиятга эга, чунки бу юқори бозор мавсумийлиги ҳамда портфеллар ислоҳоти давридир: солиқ-зарарли активлар сотилади, трейдерлар “Санта раллиси”га тайёрланадилар.
Трейдерлар Милод арафасида 52 ҳафталик минимумга етган акциялардан портфель тузадилар, ралли янги йилнинг иккинчи савдо кунигача давом этади. Бу стратегияни Free Lunch деб атайдилар, унинг даромадлилиги, масалан, S&P-500 учун, 1969 йилдан буён 1,3%ни ташкил қилади, бу ёмон кўрсаткич эмас.
Агар Санта-Клаус раллиси иш бермаса, йил силлиқ ва омадсиз бўлади. Шундай ҳол рўй берган кейинги 6 гал бозор ҳақиқатан айиқ тараф ёки силлиқ бўлганди, бу борада Йель Хиршнинг машҳур ибораси бор: “Агар Санта қўнғироқ қилмаса, Уолл-Стритга айиқлар кириб келиши мумкин”.
Раллигача “Уч жоду ҳафталиги” ўтади, у S&P-500 учун яхшидир: кейинги 38 йил ичида индекс 26 марта плюсга чиққан. DJIA, аксинча, “уч жоду ҳафталиги”дан кейин ўзини яхши ҳис қилади: кейинги ҳафта охирги 38 йилнинг 28 йилида яққол буқа тараф ва ажойиб ўтганди. Russell 2000 учун энг яхши мавсум эса, 18 – 24 декабрь саналади.
Милод арафасидаги савдо кунлари одатда барча йўналишлар бўйича буқа тараф бўлади, йилнинг охирги кунлари эса, тилга олинган индекслар мураккабликларни бошдан кечирадилар. Масалан, NASDAQ кейинги 20 йил давомида 15 йилда айнан 31 декабрь куни кескин тушиб кетган. Қолган индекслар кейинги 21 йил давомида айиқ тарафга нишабликни намойиш этганлар.
Хулоса қилиб, барча стратегияларни бир суратга йиғиш ва унга риоя этиш мумкин: