20 йил олдин биз сайёҳлик йўналишларидан коинот ҳам жой олиши мумкинлигини хаёлимизга ҳам келтира олмасдик. Аммо 2019 йил космик саёҳатлар даврининг расман бошланиш нуқтаси бўлди – NASA тижорат мақсадлари ва хусусий астронавтлар учун космик станция очилиши ҳақида эълон қилди.

Космик саёҳатлар соҳасидаги илк компаниялардан бири Virgin Galactic^[1] бўлди, у мунтазам суборбитал тижорат парвозларини таъминлашга интилмоқда. Биринчи синов парвозини компания 2018 йилда амалга оширди, бу коинотга сайёҳлик парвозларини мунтазам йўлга қўйиш имкониятини анча яқинлаштирди. Бундан ташқари, Virgin Galactic 2020 йилда NASA билан келишув имзолади ва одамларни космик станцияга саёҳат ёки тадқиқот учун йўллаш мақсадида шунга қизиқиш билдирадиган компаниялар ёки ташкилотларни топиш топшириғини олди^[2]. Шунингдек, бу сафарлар муваффақиятли чиқиши йўлида, Virgin Galactic ҳам фазодаги, ҳам ердаги керакли ресурсларни мувофиқлаштириш учун жавоб беради. Июль ойида компания ўз фазо кемаси интерьерини ошкор этди ва унинг ичида виртуал сайр ташкил қилди^[3]. 250 минг АҚШ доллари эвазига йўловчилар Ердан 97 км  юқорида, VSS Unity салонининг 12 та юмалоқ ойнасидан кўринадиган маназарадан баҳра олишлари мумкин бўлади.

Фазодаги Virgin Galactic космик кемаси кабинасининг ички кўриниши

https://www.virgingalactic.com/articles/virgin-galactic-reveals-spaceshiptwo-cabin-interior/

Amazon асосчиси Жефф Безоснинг раҳбарлигида Blue Origin компанияси коинотга сайёҳлар жўнатишни режалаштирмоқда. 2019 йилда компания одамларни коинотга йўллаш учун мўлжалланган илк ракетасини тақдим қилди^[4]. The New Shepard номли ракета 106 километр баландликка кўтарилиб, атмосферанинг юқори қатламларини ёриб чиқди ва коинот остонасига етди. Ракетанинг муваффақиятли парвозидан кейин компания яқин келажакда бу капсуладан мамнун сайёҳлар чиқиб келишига умид билдирмоқда. Компания коинотга 6 нафаргача одамни йўллай олади, йўловчилар ўриндиқларидан ажралиб, вазнсизликда сузишлари мумкин бўлади^[5]. Орбита сари парвоз давомида сайёҳлар ҳақиқий астронавтлар каби турткилар, товушлар, гравитация босимини ҳис қиладилар, бу парвозлар 10 дақиқа давом этади ва уларни ҳафтасига бир неча марта ўтказиш режалаштирилган.

Космик сайёҳлик бозорида ўз ўрнига эга бўлишни истаган яна бир компания SpaceX саналади. У кейинги йилда халқаро космик станцияга сайёҳларни йўллашни мўлжаллаган. Илон Маск раҳбарлигидаги компания Axiom Space стартап-компанияси билан 2021 йилда Falcon 9 ракетаси ва Crew Dragon фазо кемасида тўрт нафаргача сайёҳни орбитага жўнатиш бўйича келишув имзолади^[6]. Axiom Space уч нафар сайёҳнинг логистикаси билан шуғулланади.

Космик сайёҳлар йўлда 2 кун ва яна 8 кун бортда, у ерда ишлаётган астронавтлар билан ўтказадилар. Чиптанинг тахминий нархи – 55 млн АҚШ доллари бўлиб, битта жой аллақачон бронлаб бўлинган^[7]. Етти нафар фуқаро ХКСда бўлиб қайтганига қарамай, бу миссия биринчи тўлиқ хусусий саёҳат саналади.

Албатта, суборбитал саёҳат ёки бир ҳафтага ХКСга сафарга қараганда Балига парвоз ёки таътилни Парижда ўтказиш анча арзонга тушади. Бироқ, космик сайёҳлик индустриясидаги компаниялар сони ошгани сари коинотга саёҳатлар нархи тушиб бораверади. Бир нарса аниқ: таътилни коинотда ўтказиш – бу фантастика эмас, балки вақти келганда ҳал бўладиган масаладир.

^[1] https://techcrunch.com/2019/10/24/virgin-galactic-becomes-the-first-public-space-tourism-company-on-monday/?guccounter=1&guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_sig=AQAAAJSIHDFezyrkMBJUtxSzuBm0lhUZL7Nuc8MmwOErl31678GGaMQtQ1DeIKvVKYZMjBtAS5UmU6yWt9igW57JsWr2eNj3-f4PRFBcRuNWFWWdY6d7ey0Uiq01ydzCmYGpwG5l5IyqUNwciV-WJOlIqF8G_mgXAD-DzfbM-Ra9xJKB

^[2] https://www.theverge.com/2020/6/22/21298347/virgin-galactic-nasa-private-human-orbital-spaceflight-international-space-station

^[3] https://www.theguardian.com/science/2020/jul/29/virgin-galactic-offers-peek-inside-new-space-plane-for-tourists

^[4] https://www.forbes.com/sites/jonathanocallaghan/2019/12/11/blue-origin-launches-first-space-tourism-rocket-in-seven-months-ahead-of-planned-human-flights-in-2020/#e912b345afe6

^[5] https://www.theatlantic.com/science/archive/2019/12/jeff-bezos-blue-origin-amazon/603577/

^[6] https://www.space.com/spacex-crew-dragon-will-fly-space-tourists.html#:~:text=SpaceX%20will%20fly%20space%20tourists%20on%20Crew%20Dragon%20for%20Space%20Adventures,-By%20Tariq%20Malik&text=The%20private%20spaceflight%20company%20founded,a%20Crew%20Dragon%20space%20capsule.

^[7] https://www.nytimes.com/2020/03/05/science/axiom-space-station.html

QVANT таҳририяти тахлил гуруҳи